Vũ Chương
Năm 1960, một nhạc phẩm có tên là "Tình mùa chinh chiến" được giới yêu nhạc mến chuộng và được các nhà xuất bản tranh giành để được ưu tiên độc quyền xuất bản. Bản nhạc này cũng được thính giả của Đài phát thanh Saigon yêu cầu nhiều nhất trong thời gian đó. Thục Vũ, tên của tác giả bản nhạc nói trên, đã viết nên những dòng thơ nhạc dễ mến mà hơn 30 năm sau chúng ta hãy còn nhớ như in vào lòng:
"Người ơi tôi lắng dòng tâm tư Nghe chuyện tình người em gái Mắt vương khói lam chiều..."
Với 4 câu thơ mở đầu bản nhạc :
"Nếu có khi nào nhớ đến tôi Thì xin dòng lệ chớ đầy vơi Hãy đem ánh mắt pha màu tóc Nhuộm áo thời gian, gửi cuối trời..."
Tình mùa chinh chiến - Tiếng hát: Anh Khoa
Nhạc sĩ Thục Vũ, tên thật là Vũ Văn Sâm, sinh năm 1932 (tuổi Nhâm Thân) tại vùng Non Côi Sông Vị (làng Nam Lạng, Trực Ninh, Bắc Việt). Anh tốt nghiệp khóa 4 phụ Đà Lạt năm 1954, đúng vào năm ký kết hiệp định đình chiế Geneva chia đôi đất nước. Do đó, Thục Vũ kẹt lại ở miền Nam VN, bỏ lại phía bên kia bờ Bến Hải người vợ chưa cưới mà khi anh còn học ở Chu Văn An, anh đã sáng tác bản nhạc đầu tiên có tên là "Duyên em" để tặng nàng. Nhưng may thay năm sau (1955) người yêu của thiếu úy Vũ Văn Sâm đã vào được nơi miền Nam tự do và lễ cưới được cử hành vào năm 1956.
Bước đầu của việc binh nghiệp, Thục Vũ được đưa ra phục vụ ở Đà Nẵng, và sau đó là Sư Đoàn 13 ở Tây Ninh và sau một thời gian tu nghiệp bên Hoa Kỳ về ngành Bộ Binh, anh được bổ nhiệm về Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung với chức vụ Trưởng phòng Tâm Lý Chiến ở Trung Tâm Huấn Luyện nàỵ Cũng tại đây, một bản hùng ca được Thục Vũ cho ra đời để tác động tinh thần anh em tân binh. Đó là bài "Quang Trung hành khúc" mà chúng ta thường nghe trong phần nhạc hiệu của chương trình phát thanh của Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung của đài phát thanh Quân Đội trước 1975 :
"Quang Trung đây Quang Trung Anh về đây với tôi Ta thi gan xây đời sống mới..."
Năm 1972, Thục Vũ được đề cử làm Tham mưu phó của Sư đoàn 5 Bộ Binh ở Lai Khê (Bến Cát). Và đơn vị cuối cùng của nhạc sĩ Thục Vũ là Trường Sĩ quan Bộ binh Long Thành trước ngày CS cưỡng chiếm miền Nam. Lúc đó cấp bậc của Thục Vũ là Trung Tá.
Với cấp bậc Trung Tá, lại phụ trách ngành Tâm Lý Chiến, Trung Tá Nguyễn Văn Sâm chắc chắn là phải đi học tập "mút mùa" nhưng người nhạc sĩ tuy cung cách nhà binh nhưng rất hiền lành này của chúng ta đã phải bỏ mình nơi chốn rừng thiên nước độc chỉ sau hơn 1 năm cải tạo.
Năm 1975, Thục Vũ được CS đưa về Long Giao rồi đến trại Tân Hiệp (Biên Hòa). Ở đây, anh đã sáng tác nhạc phẩm "Suối máu" với 8 câu thơ cảm đề cũng của Thục Vũ :
"Em ở Sai Gòn anh ở đây Đồi pha cát trắng kẽm gai đầy Ngẫn ngơ dăm chuyến tàu xuôi ngược Để nhớ nhung về che khuất mây
"Tôi vẫn thường đêm thương nhớ con Thương em tình nghĩa vẫn vuông tròn Thương mình ray rứt từng đêm trắng Thương bạn anh trong chuyện mất còn
"Anh ở đây bạn bè anh cũng ở đây Áo rách xác xơ thân gầy Cùng chung nếp sống lưu đày Anh ở đây ngày ngày cơm chưa đầy chén Chiều buồn ra xem bầy én Kiếm mồi thấp thoáng bay quanh..."
Anh Ở Đây - Thục Vũ & Vũ Đức Nghiêm - Tiếng hát: Ðoàn Chính
Nghe nhiều anh em tù cải tạo có dịp đuợc gần nhạc sĩ Thục Vũ lúc còn trong tù kể lại, chính vì bản nhạc này mà nhạc sĩ Thục Vũ bị bọn CS đày đọa để đến giữa năm 1976, anh được đưa ra Sơn La và bỏ mình nơi sương lam chướng khí này vào ngày 15/11/1976. Ngày nay, một tấm mộ bia đơn sơ với đôi hàng nguệch ngoạc "Vũ Văn Sâm, 1932", được anh em tù cải tạo ghi lại, ngoằn ngoèo nơi chốn rừng thiêng nước độc Sơn La.
Thục Vũ sáng tác không nhiều nhưng mỗi nhạc phẩm của anh là một tác phẩm, như bản "Trăng vàng dạ vũ" mà nhiều người rất thích. Vì là một quân nhân lại phục vụ trong ngành Tâm Lý Chiến cho nên phần đông những sáng tác của Thục Vũ là để phục vụ cho quân đội, cho chính ngành anh đang cộng tác. Ở đài phát thanh Saigon, anh có mặt trong ban Thi Văn Tao Đàn, chương trình Thi nhạc giao duyên và anh cũng là người thay thế thi sĩ Đinh Hùng để phụ trách chương trình Thi nhạc giao duyên trên đài Saigon khi Đinh Hùng mất.
Là nghệ sĩ, vốn giàu cảm lụy, cho nên cuộc đời tình cảm của nhạc sĩ Thục Vũ cũng không thoát khỏi vòng "tình ái giăng tơ" nhưng với trường hợp của Thục Vũ, đây mới là chuyện tình thật sự vì nó đi ra ngoài những cái thông thường. Người ta bảo "trai tài gái sắc", nếu Thục Vũ yêu một cô gái đẹp, chúng ta cẳng nói làm chi vì họ mến nhau vì tài, cảm nhau vì sắc như trăm ngàn những chuyện tình tầm thường trên đời. Nhưng người yêu của Thục Vũ lại là "một cô gái trời bắt xấu". Nàng là Dương Thị Khánh, tức thi sĩ Lệ Khánh, tác giả những tập thơ "Em là gái trời bắt xấu", một công chức ở tòa tỉnh trưởng Đà Lạt. Chúng ta còn nhớ những vần thơ diễm tình của Lệ Khánh như:
"Hôm nay trời vào thu Đà Lạt lắm sương mù Cây khô buồn trút lá Gió ven hồ bay xa
Mây thu lờ lững trôi Lồng lộng gió lưng đồi Xin anh đừng giận dỗi Viết thư về thăm em…"
mà Thục Vũ đã phổ nhạc với tựa đề "Tình người hậu tuyến", một bản nhạc đã làm xôn xao trong giới nhạc một thời. Tình yêu giữa họ xảy ra khi Lệ Khánh tròn 20 tuổi cho đến 1975, ngày mà Thục Vũ phải đi "cải tạo" và bỏ mình hơn 1 năm sau đó. Lệ Khánh đã sanh được một đứa con trai mang họ mẹ (Dương) và chữ lót là tên của mẹ (Khánh) với tên chữ đầu là Thục. Bà Thục Vũ, tuy đã biết về mối tình này, nhưng tuyệt nhiên không làm to chuyện mà trái lại ngày con của Lệ Khánh ra đời bà đã đến chăm nom và giúp đỡ kẻ tình địch.
Năm 1976, tin nhạc sĩ Thục Vũ bỏ mình trong trại cải tạo Sơn La đã đem lại cho những bạn bè và những người ái mộ anh một nỗi bàng hoàng và căm phẫn. Thục Vũ là người rất hiền lành, hồn nhiên và vui vẻ với bạn bè, mất đi, để lại một người vợ cao thượng (với 5 đứa con), một người tình nhỏ bé, một đứa con kết hợp qua dòng thơ nhạc và một số tác phẩm vẫn còn in sâu trong lòng của những người mến mộ anh.
"...Hôm nay dành tặng anh Vài giọt nắng thơm lành Mai kia tàn chinh chiến Áo em màu "Mosa" Đón anh về hoan ca"
Tình người hậu tuyến - Tiếng hát: Thanh Tuyền
Khóc Thục Vũ
Hoài niệm Vũ Văn Sâm (Thục Vũ) chết trong trại tù Sơn La, ngày 16-11-1976
Chiều Nghệ Tĩnh, trời mây ảm đạm Nghe hung tin xúc cảm, bồi hồi Thương thay, Thục Vũ lìa đời Hồn linh thiêng có ngậm cười thiên thu ? Xót tình bạn giao du từ nhỏ Thương người về, lệ rỏ, lòng đau Sâm ơi, ngày ấy xa nhau * Dặm dài xuôi ngược, con tầu chia xa Đường đôi ngả, Sơn La, Yên Bái Đâu có ngờ, mãi mãi biệt ly Xót thay sống gửi, thác về Trăng soi lạnh đất, sương che kín trời Trong tâm thức rụng rời, xao động Đê mê cuồng gió lộng chơi vơi Từ đây thôi nhé, Sâm ơi ! Đành thôi vĩnh viễn xa người bạn xưa
...........................................
Người về cõi hư vô bằn bặt Tiếng búa đinh gõ nắp quan tài Nợ non sông, trả hình hài Bụi trần rũ sạch, mây trời lãng du Thương nghệ sĩ, mưa thu lã chã Khóc chinh nhân, nắng hạ bùi ngùi Hồi chuông chiêu niệm buông lơi Trầm hương mờ ảo, ngút trời khói bay Xa tiền kiếp, đọa đầy cay đắng Cát bụi bay, lãng đãng về nguồn Hai hàng bạch lạp chập chờn Nửa khuya gió thoảng, anh hồn lung linh Ôi ! Một kiếp phù sinh lận đận Chết tha hương, thân phận bọt bèo Chênh vênh giấc ngủ lưng đồi Một vùng huyệt lạnh, trăng soi lạnh lùng ... Ta thương bạn nửa đời gục ngã Bao giấc mơ dang dở chưa thành Sâm ơi, sự nghiệp, công danh Tình yêu, hoài bão, tan tành khói sương Từ đây nhé, âm dương biền biệt Nẻo hương quan, mờ mịt ngàn khơi Đèo Ban yên giấc đời đời Mồ hoang lạnh lẽo, ai người khói hương Hồn phảng phất cầu sương quán gió Phách vật vờ ngọn cỏ bờ lau Nỗi niềm tưởng đến mai sau Chặng đường biệt xứ, khổ đau còn dài Ta ở lại thương người đi trước Thắp nén hương lòng, nước mắt rơi Sâm ơi, khóc bạn lìa đời Rồi đây nằm xuống, ai người khóc ta?
Vũ Đức Nghiêm (Trại Tù Nghệ Tĩnh 6, Tháng 10-1978)
(* Sâm: Nguyễn Văn Sâm, tên thật của Thục Vũ)
**************************
Anh ở đây
Anh ở đây, bạn bè anh cũng ở đây Áo rách xác xơ vai gầy Cùng chung kiếp sống lưu đầy Anh ở đây, ngày này cơm chưa đầy chén Chiều chiều xa trông đàn én Kiếm mồi thấp thoáng bay nhanh
Toa liền toa, tầu đi trong ánh hoàng hôn Tiếp nối những dư âm buồn Thành thơ ray rứt tâm hồn Trăng ngậm sương, mịt mờ không soi nẻo tối Đường dài sao rơi lạc lối Cho lòng giăng mắc không nguôi
Chiều Suối Máu xót xa buồn nhớ con Tình thương em vẫn đong đầy khoé mắt Chiều Long Giao sương mờ đêm u uất Nhớ thương vơi đầy hẹn hò vương chân mây
Anh ở đây, bạn bè anh cũng ở đây Vẫn giếng nước sâu bên cầu Tìm trăng, trăng vướng dây gầu Anh ở đây, ngày này bên trong rào sắt Hận thù ưu tư chồng chất Giữa lòng núi cũ sông xưa
Anh đẩy xe, bạn bè anh cũng đẩy xe Dưới nắng gắt gay trưa hè Lòng đau viễn xứ ê chề Mưa chiều đông nhạt nhòa mưa rơi lạnh giá Ngậm ngùi trông nhau lặng lẽ Chân buồn đếm bước lê thê
Ôi đời ta, ngờ đâu trăm đắng nghìn cay Khúc sắn bát ngô vơi đầy Sầu nuôi thân xác hao gầy Bao ngày qua đợi chờ tin vui chẳng thấy Hận thù yêu thương còn đấy Vui đành như cánh chim bay
Người giữ nước phát gian miền núi xa Chiều Sơn La mưa rơi nhòa nước mắt Người đi xa trong niềm đau chất ngất Lối xưa không về hẹn hò đành đơn sai
Ôi người đi, về đâu khi nắng chiều phai Nắng úa xót xa thương người Chiều nao gục ngã trên đồi Chim rủ nhau về rừng ru anh ngủ mãi Hình hài tan theo cỏ cháy Kiếp người kiệt sức buông tay
Anh ở đây ! Anh ở đây ! Sao vẫn còn ở đây?
|